Basava

Basava
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Basavan Bagewadi (en) , 1134 (egutegi gregorianoa)
Bizilekua	Karnataka
Heriotza	Kudalasangama (en) , 1196 (egutegi gregorianoa) (61/62 urte)
Jarduerak
Jarduerak	poeta, filosofoa, estatu-politikaria eta erlijio burua
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Lingayatism (en)

Basaveshwara edo Basavanna XII. mendeko indiarra izan zen, filosofo eta poeta, Kalyani Chalukya/Kalachuri dinastiaren erregealdian Hindu Shaivitea, gizarte-erreformatzailea. Bijala II.aren erregealdian lortu zuen botere gehien Karnatakan, Indian.^[1]

Basavak gizarte-kontzientzia zabaldu zuen bere poesiaren bidez, Vachanaas izenarekin ezaguna. Baztertu egin zuen genero- edo gizarte-diskriminazioa, superstizio eta errituak.^[2][3] Ahimsa-ren sustatzaile indartsua, gizakien eta animalien sakrifizioak ere gaitzetsi zituen. Bere erresumako ministro nagusi gisa, erakunde publiko berriak sartu zituen, hala nola Anubhava Mantapa (edo "esperientzia espiritualaren aretoa"). Erakunde horiek jatorri sozioekonomiko guztietako gizon eta emakumeak hartzen zituzten, bizitzako gai espiritual eta mundutarrei buruz modu irekian eztabaidatzeko.^[4][5]

Kondaira tradizionalek eta testu hagiografikoek diote Basava dela Lingayat-en sortzailea. Hala ere, ebidentzia historikoetan oinarritutako erudizio moderno batek, hala nola Kalachuriren inskripzioen arabera Basavak lehendik zegoen tradizio bat berpiztu, findu eta indartu zuen.^[2][1][6] Harihara poetak (c.1180) Basavarajadevara Ragale kontakizunean erreformadore sozialaren bizitza azaltzen du, eta garrantzitsutzat jotzen da autorea eta protagonistak ia garaikideak zirelako.^[7] XIII. mendeko Telugu testu batean, Palkuriki Somanatha-ren Basava Purana testuan Basavaren bizitzaren eta ideien kontakizuna egiten da.^[8]

1. ↑ ^{a b} Basava Encyclopædia Britannica (2012), Quote: "Basava, (flourished 12th century, South India), Hindu religious reformer, teacher, theologian, and administrator of the royal treasury of the Kalachuri-dynasty king Bijjala I (reigned 1156–67)."
2. ↑ ^{a b} Carl Olson (2007), The Many Colors of Hinduism: A Thematic-historical Introduction, Rutgers University Press, ISBN 978-0813540689, pages 239–240 Aipuaren errorea: Invalid <ref> tag; name "carlolson" defined multiple times with different content
3. ↑ Fredrick Bunce (2010), Hindu deities, demi-gods, godlings, demons, and heroes, ISBN 9788124601457, page 983
4. ↑ Jan Peter Schouten (1995), Revolution of the Mystics: On the Social Aspects of Vīraśaivism, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120812383, page 4
5. ↑ SK Das (2005), A History of Indian Literature, 500–1399: From Courtly to the Popular, Sahitya Akademi, ISBN 978-8126021710, page 163
6. ↑ Edward Rice (1982), A History of Kannada Literature, Asian Educational Services, ISBN 978-8120600638, pages 52–53
7. ↑ Shiva Prakash (1997), p. 179
8. ↑ Velchuri Rao and Gene Roghair (2014), Siva's Warriors: The Basava Purana of Palkuriki Somanatha, Princeton University Press, ISBN 978-0691604879, pp. 1–14